حيات دريايی ( كاسپين - خليج فارس - عمان )

[Behzad]

برخی ماهيان زيبای آب های جنوبی ايران

آدمی هميشه در پی كشف دنياهای ناشناخته به مكان های به خصوصی قدم می گذارد تا حس كنجكاوی خود را ارضا كند؛ دنيای زير آب يكی از اين مكان هاست كه بيش از 95% انسان ها با آن از نزديك نا آشنا اند و اين در حالی است كه بيش از 70% كره ی زمين از آب پوشيده شده و به كره آبی معروف است.
ايران از كشورهايی است كه خداوند نعمت دو پهنه وسيع آبی در شمال و جنوب اين سرزمين را به آن عطا نموده. زيبايی های زير آب هميشه برای انسان ها جذابيت داشته و مهم تر آن كه ايران ما يكی از 27 كشوری است كه از سرمايه های گرانبهای تپه های مرجانی بهره می برد و لذا زيباترين ماهيان را می توان در اطراف اين منابع با ارزش يافت.
اصولاً دريای عمان به دليل هم جواری با آب های اقيانوس هند و دريای عرب از تنوع زيستی بی نظيری بهره می برد ولی به علت وفور ذرات مغذی محلول و نا محلول درون آب آن، ديد در آن كم بوده و از شفافيت كمتری نسبت به خليج فارس برخوردارست با توجه به اين كه اسكان ريف های مرجانی در خليج فارس نيز بسيار بيشتر از اين درياست.
در اين جا برخی از زيباترين ماهيان جنوب ايران در حوضه دو دريای خليج فارس و عمان را مشاهده می نماييد كه توضيح در مورد هر كدام نيازمند وقت زياد است. پس فقط بدانيد اين ها همگی تنها بخشی از زيبايی های موجود در اين دو درياست.
نوشته شده توسط دانشجوی محيط زيست و غواص آبهای آزاد . بهزاد زادهوش

جراح ماهی دم قيچی - عمان، از بهزاد زادهوش



جعبه ماهی يا صندوق ماهی - عمان، از بهزاد زادهوش



فرشته ماهی امپراطور - عمان، از بهزاد زادهوش



پروانه ماهی سه نواری - از مهدی صبور در غوص شبانه



همزيستی از نوع همياری بين دلقك ماهی و شقايق دريايی + هاماد يا فرشته ماهی لكه زرد در پشت - كيش از مهدی صبور



پروانه ماهی طلايی - از علی طبرسی



بادكنك ماهی ولنتاين - از علی طبرسی



ماشه ماهی يا پيكاسو - از مهدی صبور

[Behzad]

لاک پشت های دريايی ايران

در ایران پنج گونه لاک پشت دریایی از هفت گونه موجود در دريا ها و اقيانوس ها مشاهده و ثبت گرديده است. در كشورمان در مورد اين جانوران زيبا، تحقيقات چندانی صورت نگرفته و لذا برای ما در ايران نا شناخته مانده اند. البته معاونت محيط زيست دريايی و گاهاً دانشجويان و اساتيد رشته زيست دريا مطالعاتی درباره آن ها داشته اند.

اسامی اين پنج گونه به قرار زير است:

1. لاک پشت سبز ( Green Turtle )، در خطر

2. لاک پشت سرخ یا سرپهن ( Loggerhead Turtle )، در خطر

3. لاک پشت زيتونی ريدلی ( Olive Ridley Turtle )، در خطر

4. لاک پشت منقار عقابی ( Hawksbill Turtle )، در آستانه انقراض

5. لاک پشت چرمی ( Leatherback Turtle )، در آستانه انقراض

به طور کلی این نوع جانوران در كل درياها و اقيانوس ها در بحران زیستی به سر می برند و دلایلی بر انقراض آن ها من جمله آلودگی دریاها، ورود زباله هاي پلاستيكي به آب، بلوغ دير هنگام، از بين رفتن و مورد هجوم قرار گرفتن تخم ها توسط جانوران مختلف، خطر صيد در دريا و ... وجود دارد كه توجه آدمی به اين جانوران آبزی را دوچندان می كند.

چندین دهه است که از وجود لاک پشت چرمی در ایران اطلاعی در دست نیست زیرا این گونه و نیز لاک پشت پوزه عقابی نسبت به سه گونه فوق کمیاب ترند و در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت در آستانه انقراض یا معرض خطر بحرانی قرار داشته و گونه چرمی تمایل بیشتری به تکمیل چرخه زندگی خود در آب های اقیانوسی دارد.

لاک پشت زیتونی هم فقط در آب های عمان مشاهده شده و به طور کلی سه گونه دیگر در خلیج فارس بیشتر دیده می شوند تا در دریای عمان. اصولاً این جانوران برای تکمیل چرخه زندگی خود به مناطق مرجان خیز نيازمندند. در ايران فراوان ترين گونه لاک پشت سبز و پس از آن لاک پشت سرخ می باشد. از مناطق لاک پشت خیز ایران در واقع همان مناطق مرجانی از قبیل جزایر هندورابی، قشم، هنگام، هرمز، كيش، فارور، شيدور، نخيلو، ام الكرم، خاركو و بعضاً سواحل بندر عباس، بندر جاسک، چابهار و بوشهر ميزبان و مأمنی برای تخم گذاری انواع اين جانوران است.

كلياتی پيرامون اين جانوران:

ویژگی ها: همگی لاک پشت های بزرگی هستند كه پراكنش آن ها در درياهای گرم و نيمه گرم بيشتر نقاط زمين است. انگشت ها و چنگال ها در همه گونه ها طی تكامل از بين رفته و دست ها و پاها به اعضايی پارو مانند تبديل شده اند. لاک پشت های امروزی چه خشكی زی و چه آبزی، فاقد دندانند و در عوض فک های قوی جای دندان را گرفته اند. لاک شامل پوسته پشتی ( Carapase ) و شكمی ( Plastron ) است كه هر كدام از جنس صفحات استخوانی پوشيده با صفحات شاخی ( شاخ يا كرآتين، از پروتيين های ساختاری بسيار محكم است كه موها، ناخن ها، شاخ حيوانات و ... از اين جنس می باشد ). بافت هايی مثل مغز به كمبود اكسيژن يا آنواُكسی مقاومند و لذا به مدت طولانی قادرند برای تنفس به سطح نیایند. حس بويايی خوبی دارند.

تغذیه عمومی: جلبک ها و گیاهان آبزی، ماهی، خارتنان، نرم تنان، اسفنج ها، سخت پوستان و ... .

تولید مثل: عموماً از بهمن ماه تا اواخر خرداد فصل تخم گذاری است؛ برای تخم گذاری به ساحل می آيند و با طی مسافت های طولانی، تخم ها را در ساحل، درون حفرات نسبتاً بزرگی كه به كمك پاهای عقبی ايجاد می كنند می گذارند و بعد از عمل تخم گذاری روی آن را دوباره می پوشانند. بچه لاك پشت ها دشمنان زيادی از خرچنگ ها تا پستانداران و پرندگان دارند. يكی از اين دشمنان هم آدمی است، زيرا تخم ها و يا بچه لاك پشت ها در بعضی مناطق اشاره شده به عنوان غذا مصرف يا در تورهای ماهيگيری گرفتار می شوند كه همين امر باعث كاهش شديد جمعيت انواع گونه های آن ها در سراسر كره زمين شده است. لاك پشت ها اغلب برای تخم گذاری به همان محلی كه تولد يافته اند بر می گردند كه اثبات شده اين امر به بوی آب وابستگی دارد. نوزادان سر برآوده از زمين، در ساحل و بدون حضور والدين به سمت دريا حركت می نمايند.

لاک پشت سبز: وجه تسميه اين جاندار نشأت گرفته از رنگ سبز چربی گران قيمتش است كه سبب نابودی و كاهش نسل آن گرديده است. اين گونه دارای لاك بزرگ قلبی شكل به رنگ قهوهای تيره يا زيتونی با طول كاسه 80 -150 سانتی متر است كه از گياهان دريايی، جلبك های مختلف و برگ درختان حرا تغذيه می كند و لذا اوقات زيادی را در نزديكی سواحل می گذراند. نابالغ ها نيز تمايل بيشتری به رژيم گوشت خواری دارند و از نرم تنان، سخت پوستان و اسفنج ها تغذيه می كنند.



لاک پشت سرخ یا سرپهن: این گونه کاسه قلبی شکل به رنگ قهوه ای قرمز و سرِ به تناسب خیلی بزرگ دارد. طول کاسه ۸۰ - ۱۲۵ سانتی متر است و تغذیه آن نرم تنان، سخت پوستان و ماهی را در بر دارد و بنابراین بیشتر زندگی خود را در آب های ساحلی مانند خلیج ها، مصب ها و باتلاق های ساحلی می گذراند. درنتیجه متأسفانه تعداد زيادی از آن ها در تورهای ميگو و ماهی گيری گرفتار و تلف می شوند.



لاک پشت زیتونی ريدلی: این گونه در آب های ایرانی خلیج گواتر در دریای عمان زیست می کند. کاسه آن تقریباً گِرد و به رنگ زیتونی خاکستری با متوسط ابعاد ۵۱ - ۷۵ سانتی متر با میانگین وزن ۶۰ - ۸۵ کیلو گرم.



لاک پشت پوزه عقابی: پوزه بلند توأم با خمیدگی آن که نوک پرندگان شکاری را تداعی می نماید، این نام را به آن داده است. این گونه لاک پشت از دو گونه سبز و سرپهن جثه کوچک تری داشته با طول کاسه ۴۳ - ۹۰ سانتی متر و رنگ قهوه ای متمایل به سبز تیره. لاک پشت منقار عقابی در آب های ساحلی من جمله سواحل مرجانی و صخره ای، یافت می شود. همه چیزخوار است ولی سخت پوستان مرجان ها توتیاها ماهی و امثال آن ها را ترجیح می دهد و به همین جهت در جنگل های حرا، خورها، تالاب های ساحلی و تپه های مرجانی زندگی می کند.



لاک پشت چرمی: اين گونه بزرگ ترين لاک پشت جهان با طول كاسه ۷۰/۲ متر و وزن 725 كيلو در مقابل بزرگ ترين لاک پشت خشكی با وزن حدودی 225 كيلو قرار دارد. ساختار لاک در اين گونه مانند چهار گونه ديگر از صفحات شاخی درست نشده بلكه از پلاک های استخوانی كوچک تشكيل می شود كه در داخل پوست بسيار محكم و چرم مانند حيوان به فرم موزاييک متصل به هم تركيب شده اند. اين كاسه دارای 7 برآمدگی طولی به رنگ قهوه ای سوخته تا سياه با تركيبی از سبز است. از گياهان دريايی و سخت پوستان تغذيه می كند ولی غذای اصلی آن توتيا كه نوعی خارتن است، می باشد؛ فراوانی و گستره اصلی پراكندگی آن اقيانوس اطلس است.



نویسنده: بهزاد زادهوش دانشجوی محیط زیست و غواص آبهای آزاد
جهت مشاهده تصاوير هر گونه به لينك فوق مراجعه نماييد

[Behzad]

كوسه ها حدوداً در كل اين كره آبي 300 گونه اند كه خطرناكترين گونه اونها كوسه سفيد كه عموماً در استراليا، آفريقای جنوبی و خليج مكزيك يافت ميشن و بالاترين سقف حمله به انسان را داره و فيلم های كوسه بر محوريت اين گونه است . يكی ديگه از گونه های خطرآفرين، كوسه ببری است كه در آب های ايران وجودش ثابت شده، خطرناك ترين گونه در ايران كه عموماً در عمق ديده ميشه و افراد بالغش جثه بزرگی دارند و 5 الی 6 متر رشد می كنند. اما هيچ كس در هيچ شرايطی نبايد از كوسه بترسه و اگر كوسه ای به ديدتون خورد فقط بهش نگاه كنيد، لذت ببريد و در حيرت خلق خدا، پروردگار را ستايش كنيد چرا كه اون هم از كنار شما عبور میكنه و مهم ترين چيز در اين برخورد كنترل ترس و فشار خون چون اگه كنترل نشه كوسه ترس شما را متوجه ميشه و مادام سر به سرتون ميذاره كه البته اصولاً با ديدن غواص از او دور می شوند. بيشتر گونه های راسته كوسه ماهيان در دنيا به شدت در خطر نابودی قرار دارند و بسيار كمياب اند و لذا ديدن برخی از اين گونه ها بسيار نادر است كه كوسه ببری در اين زمره جای دارد. اما عكس زيبای زير كه در تور جزاير جنوبی گرفته شده يك كوسه نوك سياه يا بلك تيپ شارك است از جنس ريف شارك ها كه اندازه های كوچكی دارند در اعماق كم ديده می شوند و حتی اگر تعدادشان در حول يك غواص زياد باشد، هيچ خطری متوجه غواص نمی باشد. كوسه ها به دليل ارزش زياد باله هايشان از جانب انسان تهديد می شوند؛ سوپ باله كوسه و نيز دارويی كه از آن تهيه می شود همچنين روغن جگر كوسه و مصرف خوراكی گوشت لذيذ آن حتی در كشورمان از علل نابودی و خطر انقراض آن هاست. در آب های ايران حدود 30 گونه كوسه شناسايی شده كه تعدادی از اونها مديد مدتیست كه ديگه ديده نشدن از جمله دو گونه كوسه سر چكشی كه زمانی وفور دسته های اين دو گونه در خليج چابهار و دريای بزرگ متخصصين و غواصای زيادی را به سمت خودش می كشيد. مردمان جنوب ايران انواع كوسه ماهيان را با نام ( بمبك ) صدا می كنند. اگر دوست داريد كلياتی از كوسه ها بدونيد، كوسه ها نسبت به امواج ماكروويو و فلزات از خود واكنش نشان می دهند؛ گونه های تكامل يافته تر 5 جفت سوراخ آبششی و گونه های پست تر 6 تا 7 جفت شكاف آبششی دارند؛ اين ماهيان بادكنك شنا ندارند پس اگر شنا نكنند به بستر كشيده می شوند و لذا دايماً در حال شنا هستند، بنابراين نسبت به ساير ماهيان به انر‍ژی بيشتری نيازمندند با توجه به اين كه غالباً جثه بزرگی هم دارند پس هميشه در حال حركت با هدف نخستين جست و جوی غذا هستند؛ البته برای استراحت و صرفه جويی در انرژی استراحت هم میكنن كه در اين حالت بی حركت در بستر قرار گرفته اند؛ غذای اكثر گونه های آن ها ماهی، نرم تنان آبزی از جمله ماهيان مركب، پسماندها و لاشه ی ساير آبزيان و ... می باشد.
در كلام آخر می گويم كوسه ها نه تنها با آدمی كاری ندارد بلكه از جهت حس كنجكاوی به سويش می آيد پس شما نيز با نگاه خود به آن بگوييد كه شما هم نسبت بدان كنجكاويد و از طرف من غواص كه 5 مرتبه ای شده كه با كوسه برخورد داشتم و تجربيات افراد زيادی را در برخورد با آن ها شنيده ام و نيز مثل شما از آن می ترسيدم، اكنون با ديدن يكی از اين ماهيان شگفت زذه می شوم، مطمئن باشيد كه هيچ خطری متوجه شما نيست.
صفای شما، يا حق، دانشجوی رشته محيط زيست و غواص آب های آزاد بهزاد زادهوش

عكس گرفته شده در جزيره شيدور توسط آنوبانينيون


نما و ژست كامل از اين كوسه ( كوسه تپه ای نوك سياه )

[Behzad]

بعضيا و از جمله خيليا ممكن اين سؤالات را در ذهنشون در مورد سرزمينمون ايران داشته باشن. پس خوب دقت كنيد:

ما تو ايران نهنگم داريم؟
بله ما در آبهای جنوبی ايران و بالأخص دريای عمان، 14 گونه نهنگ داريم. نهنگ آبی بزرگ ترين جانور از بدو خلقت تاكنون بوده كه باورش خيلی سخته ولی در آب های ايران ديده شده و جالب كه تا سال 2007 جمعيت كل اين جانداران غول پيكر اقيانوس ها كمتر از 1000 عدد تخمين زده شده؛ يعنی وضعش از نظر بقا خيلی خراب. شما ميگی اقيانوس پس چرا ما تو دريای عمان داريمش؟ دريای عمان به اقيانوس بزرگ هند متصل. به علاوه اين جانوران مهاجرن پس به طور دايم نميشه اونها را در هر محلی ديد.



ما تو ايران كه ديگه دلفين نداريم، داريم؟
شايد تعجب كنید ولی در آبهای جنوبی ايران، 14 گونه دلفين شناسايی شده كه مايه مباهاته.

ما تو ايران فُك و پنگوئن داريم؟

پنگوئن نداريم ولی يه فك داريم كه خيلی باحاله و اختصاصاً در دريای خزر يافت ميشه و به فك خزر معروف كه عكس يه تولشو در زير ميبينید.



اين كه چيزی نيست ما تو آبهای ايران در خزر، بزرگ ترين ماهی آب شيرين را داريم كه بهش ميگن بلوگا يا فيل ماهی و يكی از گونه های خاوياریه؛ در جنوب هم بزرگ ترين ماهی آب شور يعنی كوسه نهنگ را داريم كه شايد تو مستندا ديديد و از ماهيان ريز و پلانكتونها تغذيه ميكنه.



اين يه جزءِ كوچكی از تنوع حيات دريايی ايران ماست.

[Solmaz]

دلفین سیاه يا نهنگ دندان كلفت، گونه‌ای از خانواده نهنگ‌های دندان دار می‌باشد که رنگ تیره بدن وی را از سایر گونه‌های این خلیج جدا میسازد؛ رنگی بین خاکستری تیره مایل به سیاه البته بسیاری از دلفین‌ها پس از مرگ رنگ پوست را با این رنگ تعویض می‌کنند که شاید موجبات اشتباه را هم فراهم کند.
دلفین سیاه به دندان‎هایی با قطر بیش از ۲۵ میلیمتر مجهزند که به نوعی در برخی موارد حمله این‎گونه به دیگر دلفین‎ها را فراهم می‎آورد اما عمدتاً به علت سرعت کمتر در قیاس با سایر هم گونه‌ها ناکام می‌ماند. از نقطه نظر پراکندگی در اکثر دریاهای گرم و معتدل جهان از جمله خلیج فارس و دريای عمان یافت می‌شود. همچنین وزنی معادل ۲تن و طولی بین ۴ تا ۶متر و زمان باروری ۱۵ ماه و زادآوری بچه دلفینی معادل ۲ متر از دیگر ویژگی‎های این گونه محسوب می‌شود.

[Behzad]

توتيا يا دستنبوی دريايی يا اُركين ( البته انگليسا ميگن آرچين ) دريايی:

اين بی مهرگان جزو خارتنانن، جدا جنسن و از نظر ظاهری شبيه هم هستند. توانايی نسبی در ترميم قسمت های از دست رفته پيكر را دارن. جانورانی نيمه كروی و متقارن كه دارای خارهای متحركند و اين خارها علاوه بر حركت جانور او را در ديدن هم كمك ميكنه. دهان با مخرجشون از هم جداست و مقابل هم قرار داره. پاهای ( لا به لای خارها قرار دارن ) لوله ایِ سطح دهانی برای حركت و بقيه پاها برای تنفس استفاده می شن. علیرغم اين كه در خيلی از كتابای علمی نوشته جانوری علف خوار و از جلبك تغذيه ميكنه، خارتنی همه چيزخوار و بیشتر از جلبك ها، بی‌مهرگانی مانند صدف ها، اسفنج دریایی و ستاره شکننده نیز تغذیه می‌کند. توتیای دریایی خود بيشتر غذای لاك پشتان دريايی و مارماهيان است.

غواصی هم كه اون پايين ميكنی خيلی زياد ميشه ديدشون كه كنار هم جمعن ولی زندگی كلنی وار يعنی توده ای ندارن همين طوری كنار هم به دليل شرايط محيطی خوب جمعن. حالا در مورد خطرش، ببينيد آدم اگه مريض باشه به هر چی گله دسش بياد سُك ميزنه. كلاً در آموزش دوره های غواصی هميشه بر اين نكته تأكيد ميشه كه بابا شما ميری پايين فقط يه ناظری، نگاه كن، حالشو ببر دست نذار، حتی به ماهيا. اگه دست نذاری يا شناوری با بستر را خوب ياد گرفته باشی هيچ وقت نه چيزی بهت حمله ميكنه نه برات مشكل ايجاد ميشه. توتيا چون در كف قرار داره بايد مراقب بود بدن بهش برخورد نكنه كه اين همون هنر شناوری در غواصی ( يه مثال ديگه سفره ماهيان كه استتار محيطی يا هماتيسم دارن يا زير ماسه ها پنهان شدن، اگه دستو به كف بذاری و خدايی نكرده بخوره بهش با دمی كه زهریِ نيشت ميزنه درجا كشته ميشی البته بعضی از گونه ها سمين ). تيغای توتيا مثل بيستوری ( تيغ جراحی ) ميمونه و در صورت اصابت ناگهانی بدن هر موجودی به اين خارها، چندتاييش در اثر شكسته شدن، وارد اون قسمت ميشه كه بعضاً سوزش شديد و قرمز شدن محل را به دنبال داره و چون اين خارها زهر درش وجود داره، اگه عميق فرو رفته باشن، در حدی كه وارد جريان خون بشه، ممكن خطرناك باشه. در اين لحظه بايد خار ها را در بياريد ( اگه برخورد شديد نباشه عمقی نيست و ميلی متری فرو رفته ) و محل را با الكل رقيق، آب گرم، نمك و سركه بشوييد و ماساژ بدين همين. توتيا يه هم زيستی از نوع همياری با يه سری ماهی به نام آپاگون هم داره. برای فرار از دست شكارچیان،در گوشه‌های تاریك و راحت ( بيشتر لابه لای صخره ها ) پنهان می شن. این جاندار آبزی دارای مولكول‌های حساس به نور كه عمدتاً در پاهای لوله‌ ایش و در زايده‌ های كوچك ساقه‌ ای شكل در میان خارهای آن قرار دارن كه اشاره كردم. خارهای توتیا همچنین به این جانور كمك می‌كنه كه به طور نسبی جزيیات بصری را با بررسی نور حاصل از زوایا، شناسایی كنه. پس از تمام سطح بدن خود به عنوان چشم ترکیبی برای دیدن استفاده میکنن. نوشته بهزاد زادهوش، Anobanini.net

[Behzad]

هشت پا تو آب های ايران با چشم خودم نديدم ولی يكی از دوستان غواص صنعتی عكس يه بچشو گرفته بود، جالب بود. سفره ماهيانم بايد از روی يه كتاب براتون بگم ولی ازم نخوايد چون به دردتون نمیخوره. عروس های دريايی هم مفصل ميگم. خرچنگها و ميگوها هم جزو بندپايانن. انواع زيادی دارند ولی محبوب ترين نوع خوراكيشون، خرچنگهای دراز يا لابسترها هستن. صدف های خوراكی ( اينا به شاخه نرم تنان تعلق دارن، رده دوكفه ای ها يا تبرپايان و تصفيه كننده آب هستن ) هم عموماً اويسترها هستن ولی بوميان جنوب كه در صيد مرواريد فعاليت ميكنن، بعد از درآوردن مرواريد گوشت صدف را با پياز و كمی سير سرخ ميكنن و خالی خالی ميخورن. اينا اگر خوب طبخ نشن حتی همون ميگو و ماهيش، ممكن بيماری های انگلی يا مسموميت غذايی ايجاد كنن ( بدن جنوبيا كه نسبت به اين بيماريا مقاوم ). ماهی مركب هم انواعی داره سپيا يكی از گونه هاست. انگليسيشم ( cuttlefish ) قادر به تغيير رنگ بدنشون هستن، بيشتر شب فعال و تغذيشونم ماهيان ريزه؛ شكارگرهای ماهر، و تخم گذار هستن.

جزيره كيش، عكس ها غوص شبانه توسط بهزاد زادهوش و مهدی صبور

[Behzad]

عروس دريايی يا ژل ماهی يا اورليا ( jellyfish ):

در آب های ساحلی اكثر درياها و اقيانوس های جهان ميشه اونا را ديد. بدنی متقارن دارن كه حدود 95% درصد اون را آب تشكيل ميده و تعداد گونه های شناسايی شده در دو پهنه آبی جنوب ايران به صدها گونه ميرسه كه تنوع بسيار زيادی دارن. خوراك اصلی لاك پشتای دريايی. اين موجودات بدنی از دو يا سه لايه سلولی دارند و لذا بسيار نازكن و به رنگ شفافی ديده ميشوند. با استفاده از شيوه سيفون، آبی را كه از طريق دهان وارد كيسه گوارشی يا معدشون ميشه بار ديگر از همان طريق از آن خارج ميكنن كه به اين عمل سيفون كردن گفته ميشه، حركت ميكنن و به جلو رانده ميشوند. حول حاشيه پايينی كاسه ( سر )، شاخك ها و اعضا‍ حسی قرار دارند. ساده ترين دستگاه گردش مواد ( به گردش درآوردن اكسيژن، كربن دی اكسيد، مواد غذايی و ... ) در بين جانوران در اين موجود مشاهده ميشه. پلانكتون ( پلانكتونا، بسياری از آغازيانن كه به دو گروه فيتو پلانكتونها شامل آغازيان فتوسنتزكننده مثل جلبك های سبز تك سلولی، دياتوم ها و تاژكداران چرخان، و زئوپلانكتونها يعنی جانورمانندها كه هتروتروفند تقسيم ميشن. فيتوپلانكتونا شايد باورش سخت باشه ولی بزرگترين توليدكنندگان اكسيژن و زنجيره های غذايی در كره زمين هستن. فيتوپلانكتونا نسبت به زئوها در قسمت های بالاتر قرار دارن و زئوها كه روزها در اعماق آب به سر میبرن، شبها به قسمت های بالاتر جهت دلی از عزا دراُوردن ميان و از فيتوها تغذيه ميكنن )، پلانكتون خوارن و در حال استراحت در نزديكی بستر دريا با كمك مواد چسبنده موجود بر روی بدن خود، موجودات ريز را گرفتار و بعد به كمك مژه های روی پوست به حواشی دهان منتقل ميكنن. چهار لوب يا بازوی دهانی ( البته تو همه گونه ها ديده نميشه ) از برجستگی دهانی جانور آويزون كه برای گرفتن ذرات غذا از حواشی دهان، مورد استفاده قرار ميگيره. همگی اونها فتوتاكتيسم يا گرايش به نور مشخصی از خودشون نشون ميدن به اين ترتيب كه شبها به سطح ميان و در روز به عمق فرو ميرن ( اصولاً مثل خشكی ها هم خيلی از جانوران آبزی را شبها ميشه در غوص های شبانه كه كم خطر هم نيستن ديد يعنی شب فعالن ). جدا جنسن يعنی آقا و خانومشون از هم جدان! و دو پايه از نظر شكل ظاهری كاملاً شبيه به هم هستن.

عروس دريايی، كيش



خوب بريم سراغ خطراتشون: در هنگام غواصی در ماه های آبان تا اردیبهشت به دلیل فصل عروس های دریایی، توصیه میشه که از پوششهای استاندارد غواصی مثل پوشيدن لباس های تمام بدن غواصی ( به وت سوت معروفن و در ايران چون خليج فارس و مَكران هر دو جزو درياهای گرمسيرن خيلی ها لخت ميرن برا غوص ولی بهتر در تمام فصول ( خليج فارس از معدود درياهايی در دنياس كه شرايط غواصی كردن درش، در هر فصلی را داره ) از وت سوت های 3 ميلی متری كه زياد ضخيم نيستن استفاده كرد ). سرپوش يا هود و دستكش. خوب اين كه از كجا آدمو نيش ميزنه، از همون بازوها اين كارو ميكنه و اين در صورت تماس بدن با بازوهاست. اگر نيش بزنه چون گونه ها متفاوته و ما نمیدونيم خطرناك يا نه بايد اول كاری كه ميكنيم از آب بيايم بيرون و محل را با سركه بشوييم ( بعضی از گونه ها را گفته ميشه مايع موجود در سرشون، داروی نيش زدگيشون ). در اين حين يا لحظاتی بعد ممكن اين علايم در ما ظاهر بشه: سوزش شديد محل، تهوع، سردرد و سرگيجه، تشنج، خارش چشم ها، برافروختگی صورت، سرفه خشك، خس خس سينه و احساس خفگی در سينه و گلو. بايد برين بيمارستان و اصلاً هم نبايد ترسيد چون خوب ميشيد. يه چيز ديگه :
يه نوع عروس دريايی كه وزن آن به بيش از 20 کيلوگرم میرسه و پاهای بسيار بلند و زهرآگنی به طول بيش از 10 متر داره كه از جمله آبزيان نادر دريای عمان و طی ده سال اخير دوبار مشاهده شده. اين مطالبی كه براتون نوشتم، دانشجويان زيست دريا هم خيلياشو نمیدونن و فقط اگر خيلی اين كاره باشن ،شناسايی گونه بلدن.
نوشته شده توسط بهزاد زادهوش، دانشجوی رشته محيط زيست و غواص آبهای آزاد

[Mehdi]

ممنون آقا بهزاد
چرا در دریای خزر عروس دریایی نیست؟ به خاطر شرایط آب و هوایی؟ یا دلیل دیگه ای داره؟

منم به عنوان کسی که بارها از طرف این موجود مورد حمله قرار گرفته پیشنهاد می کنم که با احتیاط در دریای جنوب شنا کنید. B-)

[Behzad]

دقيقاً : درياها در ايران به خاطر اين كه در عرض های مختلف جغرافيايی واقع شدند، هر كدوم محيط ويژه ی خودشونو دارن.
دريای خزر، به دليل اين كه يه دريای معتدل محسوب ميشه و در عرض های بالا قرار گرفته و آبش املاح غنی و همون پلانكتونا را نداره به علاوه آلودگی مفرط ( عروس دريايی نسبت به آلودگی ها حساسن و اونجا اشاره نكردم كه اين موجودات بيشتر در دو اقيانوس آرام و اطلس كه از نظر محيطی خيلی غنی هستن و همچنين آبهای گرم پيدا ميشن ) و همچنين بسته بودن ( يعنی درياچه ای بودن ) و عدم ارتباط به آب های آزاد، محيط كاملاً خاص و بی نظيری داره. ولی مثلاً ماهی مركب را ميشه در خزر پيدا كرد.
دريای عمان يا مكران، يه دريای گرمسيری محسوب ميشه و متعاقباً يه سری موجودات را درش ميتوان پيدا كرد كه در درياهای گرمسيری پيدا ميشن.
خليج فارس يه دريای نيمه گرمسيریِ و باز به همين دليل يه سری جاندارايی را ميشه داخلش ديد كه در عمان نيست.
پس نتيجه ميگيريم كه آبهای ايران از نظر تنوع در دنيا بی نظيره. L-)
مدير ميشه از برخوردتون با اين موجودات برامون بگيد ؟