آشنایی با جنگل‌های ارسباران - آذربایجان شرقی
منطقه ارسباران یا قره‌داغ ناحیه‌ای کوهستانی - جنگلی است که در شمال استان آذربایجان شرقی و جنوب رودخانه ارس واقع شده‌است
ارسباران عنوان جدیدی است و در گذشته به آن ناحیه قره‌داغ یا قراجه‌داغ می‌گفتند. ساکنان دشت مغان و اطراف مشکین‌شهر و تقریباً همه افراد بومی منطقه هنوز هم این لفظ را به کار می‌برند.
این منطقه از شمال به رود مرزی ارس، از جنوب به ارتفاعات شهرستان‌های تبریز و سراب، از شرق با استان اردبیل و از غرب به شهرستان‌های جلفا و مرند محدود می‌شود.
منطقه جنگلی ارسباران در گذشته نه چندان دور دارای وسعت چشم‌گیری بوده که به علت قطع یکسره جنگل برای تامین ذغال وسعت زیادی از این جنگل از بین رفته است.
وسعت جنگل‌های ارسباران 164000 هکتار بوده که از این وسعت 148000 هکتار ار آن به عنوان جنگل حمایتی و حفاظتی گزارش شده است.
گونه‌های گیاهی ارسباران شامل؛ بلوط اوری، بلوط سفید، ممرز، کرب، کرکو، کیکم، سرخدار، بارانک، گیلاس وحشی، آردوج، بنه، تیس، ملچ، اوجا، ذغال اخته، قره غات، ال، پر و ... است. میانگین بارندگی در جنگل‌های ارسباران حدود 300 تا 450 میلی‌متر گزارش شده است.
ارسباران به دلیل شرایط اقلیمی خاص آب و هوایی، دارای 1072 گونه گیاهی و 97 گونه چوبی گزارش شده است که این منطقه حفاظت شده با 78560 هکتار که حدود 56 درصد این ناحیه را شامل می‌شود و جزء یکی از 9 ذخیره‌گاه بیوسفر ایران است.
ارسباران از نظر تنوع زیستی بسیار متنوع بوده و یگانه زیستگاه یکی از نادرترین پرندگان دنیا به نام سیاه خروس است.
از دیگر گونه‌های جانوری می‌توان به خرس قهوه‌ای، پلنگ، سیاه گوش، گراز، شوکا، کل و بز، کبک دری، کبک چیل، قرقاول و... اشاره کرد .
جنگل‌های ارسباران با 164 هزار هکتار وسعت در محدوده کوه های قره داغ و رودخانه ارس قرار گرفته است. ارسباران منطقه وسیعی است که دارای 900 هزار هکتار وسعت بوده و از دو بخش ارسباران شمالی و جنوبی تشکیل می‌شود.
افزون بر تنوع عظیم گیاهی، عمده‌ترین گونه‌های پستانداران و پرندگان حمایت شده کمیاب را در چتر حمایت خود دارد. توده‌های کوهستانی آرارات در مناطق شمالی آذربایجان شرقی، نفوذ گسترده‌ای داشته و قوچ و میش از شاخص‌ترین حیوانات این مجموعه است.
در این میان زیستگاه‌های ییلاقی و قشلاقی تپه ماهوری «کیامکی»، ییلاق «قره چی» و مناطق صخره‌ای و صعب العبور کنتال، مأمن طبیعی انواع گونه‌های جانوری مانند: کل، بز وحشی، پلنگ و سیاه گوش است. منطقه حفاظت شده ارسباران، از نظر تنوع گونه‌ای جانوری در سطح جهان کم نظیر است.
جنگل‌های ارسباران یک منطقه حفاظتی است و یونسکو آن را به عنوان منطقه‌ای حفاظتی و ذخیره‌گاه بیوسفر (ژنتیکی) در کره زمین معرفی کرده است.
ارسباران صرف نظر از جاذبه‌های شکارگاهی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل وجود گونه‌های گیاهی و جانوری کمیاب، چشم‌اندازهای بکر و وسیع و شکنندگی و آسیب‌پذیری بالای خود در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ شمسی ابتدا به عنوان منطقه ممنوعه و سپس منطقه حفاظت شده تحت حفاظت و نظارت اعلام شد.
پاسخ با نقل قول
