اصول حرکت و گام برداری در برف و یخ

[fumed]

مقدمه
در حالت کلی عواملي مانند نوع صعود، ميزان شيب، داشتن يا نداشتن كلنگ ( یا هر ابزار حرکت دیگر) و نوع برف تعيين كننده روش حركت در برف و یخ می باشند. در این تاپیک در صورت لزوم هر كدام از اين عوامل را دسته بندي نموده و روش مربوط به هر نوع گام برداری به طور جداگانه شرح داده می شود.

یادآوری ها
لازم به یاداوری است که حركت در كوه عموما به سه طريق صورت مي گيرد:
1- تراورس(عبور عرضي) : حركت بين دو نقطه تقريبا هم ارتفاع (به صورت افقي).
2- زيگزاگ(مارپيچ): حركت بين دو نقطه غير هم ارتفاع با تغيير جهت های متناوب از نقطه شروع به سوي نقطه هدف.
3- مستقيم(عمودي): حركت در راستاي شيب(صعود مستقيم)؛ شامل:صعود با پنجه، صعود با لبه هاي كفش(صعود بغل به شيب)، ساعت 3و ساعت 9(در برف هاي سفت).

انواع شيب
1- شيب زير 30 درجه: در اين شيب ها مي توان به صورت مستقيم صعود كرد زيرا تقريبا كل كف كفش بر روي سطح زمين قرار مي گيرد و تعادل بدن به خوبي برقرار مي شود.
2- شيب بين 30 و 50 درجه: چون با صعود مستقيم در اين شيب ها كل كف كفش در سطح برف قرار نمي گيرد،انرژي زيادي براي گام برداري صرف شده و خستگي نيز بيشتر مي شود.به همين دليل با صعود به روش زيگزاگ و در نتيجه افزايش طول مسير مي توان ميزان صرف انرژي و خستگي را كاهش داد.
3- شيب بالاي 50 درجه: به دليل اينكه صعود زيگزاگ در اين شيب ها به سختي و با صرف انرژي و زمان بيشتر و تعادل كمتر صورت مي گيرد؛در اين شيب ها صعود به صورت مستقيم انجام مي شود.

به طور خلاصه حرکت بر روی سطوح برف و یخ با توجه به عواملی که ذکر شد از تنوع برخوردار است اما تقسیم بندی گام برداری در برف عملا براساس جهت پیمایش (صعود یا فرود) و مجهز بودن به ابزار (مثلا حرکت بدون کلنگ یا حرکت با کلنگ) صورت می پذیرد. این روش ها در پست های آتی و به صورت مجزا معرفی می شوند.

[fumed]

گام برداری در بالا رفتن بدون داشتن کلنگ عموما و بسته به شرایط مسیر به سه صورت زیر انجام می گیرد:
1- تراورس(عبور عرضي): در شيب هاي كم با لبه ي كناري كفش و در شيب هاي زياد داراي برف سفت با پنجه(نوك) كفش انجام مي شود، در اين حالت بايد از ضربدری شدن پاها جلوگيري کرد.
2- زيگزاگ(مارپيچ): حركت زيگزاگ را به دو طريق مي توان انجام داد:

الف: پاي سمت كوه به سمت نقطه هدف به صورت زاويه دار با خط افق، زاويه 45 درجه و پاي دره هم به صورت افقي قرار مي گيرد؛ براي ادامه گام برداري پاي دره از پاي كوه بالاتر و جلوتر آمده و به همان صورت افقي روي سطح برف قرار مي گيرد،سپس پاي سمت كوه با همان زاويه 45 درجه گام بعدي را برمي دارد و صعود به همين ترتيب تا آخر ادامه مي يابد.
ب: در اين روش هر دوپا به صورت افقي قرار دارند؛ در هر گام پاي سمت دره كمي جلوتر و بالاتر از پاي سمت كوه قرار مي گيرد.

تعويض جهت در زيگزاگ:

در برف نرم:پاي سمت دره را مانند روال معمول جلوتر و بالاتر از پاي كوه قرار مي دهيم، سپس پاي سمت كوه را 180 درجه مي چرخانيم به طوريكه پنجه آن رو به جهت جديد حركت قرار گيرد (در اين حالت پنجه ي پاها در خلاف جهت يكديگر قرار دارند)،سپس پاي دره را كه اكنون به پاي كوه تبديل شده تغيير جهت داده و جلوتر و بالاتر از پاي سمت دره قرار و حركت را به همين شكل ادامه مي دهيم.

نكته:تمام اين حركات با لبه هاي كفش صورت مي گيرد.

در برف سفت :براي تعويض جهت در برف سفت ابتدا با پنجه پاي كوه، ضربه اي به برف زده و آنرا در سطح برف قرار مي دهيم،سپس پنجه پاي دره را كنار پاي قبلي قرار مي دهيم. در مرحله بعد پنجه پاي قبلي را كه اكنون به پاي دره تبديل شده در راستاي جهت جديد حركت قرار و پاي بعدي را نيز به طرف جهت جديد قرار مي دهيم و به همين ترتيب تا آخر تكرار مي كنيم.

3- مستقيم (عمودي): حركت مستقيم در برف نرم با پنجه پاها صورت مي گيرد،در برف سفت مي توان براي كاهش خستگي به صورت بغل به شيب و با لبه ي كفش ها عمل صعود را انجام داد، البته تركيب اين دو روش نيز امكان پذير است؛ بدين صورت كه مي توان صعود را با لبه ي داخلي پاي راست و پنجه پاي چپ(روش ساعت 3) و يا با لبه ي داخلي پاي چپ و پنجه پاي راست (روش ساعت 9) انجام داد.
نكته 1: دقت كنيد كه در اين روش عمل صعود را پاي عمودي انجام مي دهد،يعني پاي افقي نبايد از پاي عمودي بالاتر بيايد.
نكته 2: ضربه پاي افقي بايد به صورت كات دار باشد تا بتواند سطح بيشتري از برف را تراش داده و جاي پاي محكمتري ايجاد كند.
نكته 3: صعود بغل به شيب را ميتوان هم به صورت ضربدري(در هر گام پاي دره بالاتر از پاي كوه) وهم به صورت پلكاني(بعد از اينكه قدم جديد با پاي كوه برداشته شد پاي دره در جاي قبلي پاي كوه قرار مي گيرد) انجام داد.
ضربه هايي كه توسط لبه هاي كفش زده مي شود بايد به صورت آونگي (پاندولي) باشد تا بتواند سطح بيشتري از برف را تراش داده و جاي پاي محكمتري را ايجاد كند.

[fumed]

برگشت مستقيم به سه روش صورت مي گيرد:
1- پشت به شيب: از اين روش در شيب هاي كم استفاده مي شود؛ بدين صورت كه روي بدن به سمت دره قرار دارد، پاها به اندازه ي عرض شانه باز هستند، بدن از سه مفصل مچ پا، زانو و لگن خم شده و حالت نيمه نشسته به خود مي گيرد، گامها را بايد با ضربات محكم پاشنه ها بر روي برف برداشت.هر چه شيب بيشتر باشد بدن بايد حالت نشسته تري داشته باشد تا تعادل بهتر برقرار شود.

2- بغل به شيب: از اين روش در شيب هاي متوسط و زياد استفاده مي شود؛ برگشت با اين روش فقط به صورت پلكاني انجام مي گیرد،يعني پس از اينكه پاي دره يك قدم پايين رفت، پاي كوه در جاي قبلي آن قرار مي گيرد.مي توان براي رفع خستگي جاي پاهاي كوه و دره را عوض كرد.

نكته1: در اين روش براي شروع برگشت پاي دره دو جاي پا ايجاد مي كند.
نكته 2: بهتر است براي برگشت از جا پاهاي مسير رفت استفاده كرد تا انرژي کمتری مصرف شده و فرد كمتر خسته شود.

3- رو به شيب: اين روش در شيب هاي متوسط و زياد استفاده مي شود؛ بدين صورت كه بدن رو به كوه قرار گرفته و پايين رفتن با پنجه هاي پاها انجام مي شود.در شيب هاي زياد دست ها نيز براي تعادل بيشتر بر روي برف قرار مي گيرند.