فون ( پوشش جانوری) جزيره قشم

[Behzad]

بسم الله الرحمن الرحيم

از اونجايی كه ايران حدود 26 جزيره كوچك و بزرگ در خليج فارس داره و هر يك هم اهميت و جايگاه خودش رو داراست، به اضافه اينكه معدود افرادی آشنايی كامل با اين خشكی ها رو دارن، تصميم دارم به عنوان مثال درباره تنوع زيستی حاكم بر جزيره قشم، بزرگ ترين جزيره ايران وسيع ترين در خليج فارس صحبت كنم. دقت كنيد كه دريای عمان بر خودش جزيره واقعی نداره. اميدورام كه مورد استفاده دوستان قرار بگيره و بدانيد كاريست بس دشوار و بی همتا.

جزيره قشم به واسطه قرار گيری در دهانه ورودی خليج فارس يعنی تنگه هرمز، از غنای بالايی در محيط آبی اطراف خودش برخورداره چون اينجا يه جريان نسبی دو طرفه وجود داره كه بيشتر از عمان به خليج فارس متمايله. بنابراين املاح و جانداران ميكروسكوپی كه پلانكتون نام دارن، با اين جريان وارد خليج فارس ميشن و حداكثر اين مقدار در خود دريای عمان و بعد از اون آبهای نزديك به قشمه. شاخصه تنوع زيستی در آب های هنديجان خوزستان بالاترين سطح رو در ايران داره با درجه 4 كه دليلش دلتای خوزستان و محيط ويژه ی اون منطقست كه اين هم خودش داستان داره. خُب اما از نظر غنای زيستی در آبهای خليج فارس حتی خود قشم، متأسفانه وضعيت جالبی مثل سابق حكمفرما نيست كه دليلش هم آلودگی بيش از حد آبه كه يا باعث مهاجرت بيشتر نكتون ها و يا مرگ خيلی از آبزيان شده. در مورد خشكی خود جزيره، آنچنان تنوع به نسبت مساحت بالاست كه هنوز دقيقاً خيلی از گونه های خشكی زی اين جزيره مشخص نشده. به عنوان مثال در جزيره قشم 2 نوع روباه ديده ميشه يا مثلاً جبير يا حشره خوری كه تنها در ايران از همين منطقه گزارش شده؛ فراموش نكنيم در شمال جزيره، منابع حرا كه اتفاقاً اين نقطه در سطح ايران بسيار بكر و حائز اهميته ديده ميشه كه اين خودش باز يه اكوسيستم به شدت خاص و مهم در سطح كره زمينه.

پس، جزيره از 3 منظر اهميت داره:

الف_ ريف های پراكنده مرجانی

ب_ جنگل های حرا

پ_ خشكی خود جزيره

كه انشألاه مفصلاً درباره اين 3 اكوسيستم يكتا توضيح خواهم داد.

[Behzad]

[Behzad]

نقشه های حاصل از GIS، بر اساس داده های مركز ملی اقيانوس شناسی

[Behzad]

سفر 3 روزه قشم در اوايل بهمن ماه ( گزارش سفر):

با توجه به اينكه تا قبل از اين سفر آشنايی نزديكی با جزيره قشم نداشتم، نتونستم به خوبی اين بخش رو به اتمام برسونم. آنچه كه طی 1 روز گردش در سطح جزيره به دست اومد و جانورانی كه توسط خود من ركورد شد به شرح زيره:

پستانداران:

ردپای روباه؛ در جزيره قشم دو گونه روباه شنی و قرمز به وفور قابل رؤيته.
رد سگ ولگرد؛ در سال های اخير جمعيت سگ های ولگرد زياد شده كه دليلش نبود دشمنه طبيعيه.
شتر

پرندگان:

در آبها، خشكی و جنگل حرای قشم، پرندگانی كه توسط من ركورد شد انواع زير رو شامل ميشه:

زنبورخور گلو خرمايی
ماهی خور
كركس مصری
پرستوی دريايی معمولی
اگرت كوچك
اگرت بزرگ
حواصيل ساحلی، مورف تيره و سفيد
حواصيل هندی
حواصيل ارغوانی
كاكايی سر سياه
كاكايی پشت دودی
سُنقر تالابی
عقاب ماهيگير يا Osprey
عقاب خالدار
فلامينگو بزرگ
چكاوك كاكُلی
بلبل خرما
چكچك سينه سفيد
سليم خرچنگ خوار
آبچليك


خزندگان:

يك گونه سوسمار از جنس لاسرتا، يك گونه از خانواده ژكوها

دوزيستان: _________

ماهی ها: گل خورك يا گل چراغ

بی مُهرگان:

لارو خرچنگ گرد و دراز
خرچنگ هرميت
خرچنگ قرمز
كشتی چسب
توتيای سياه يا خار بلند
انواعی از نرم تنان شامل صدف ها، حلزون های دريايی، اسكوييد
ستاره دريايی شكننده
ستاره دريايی معمولی
خيار دريايی
سنجاقك

نتيجه گيری:

با توجه به موقعيت خاص جزيره و وسعت بالا، تنوع مشاهده شده بالا نبود و به نسبت فاكتورهای موجود، تنوع از غنای بالايی برخوردار نيست.

[golbahar]

سلام آقا بهزاد عزیز
با اجازه ی شما رکورد های پرنده ی خودم رو در جزیره ی قشم به لیست شما اضافه می کنم از اونهایی که تو لیست شما بود و تکراری می شد فاکتور می گیرم !

-کبوتر چاهی
-قمری خانگی
-زنبور خوار کوچک(سبز)
-دم جنبانک ابلق
چکچک ابلق خاوری
غراب گردن قهوه ای
-دلیجه
-کاکایی بزرگ
-کاکایی پازرد
-کاکایی ارمنی
-آبچلیک پاسرخ
-آبچلیک تک زی
آبچلیک آواز خوان
-گیلانشاه
-چلچله ی بیابانی
-پرستو(چلچله)
-بادخورک کوهی( شکم سفید )
-تلیله کوچک

[sorosh]

اقا ما هم بگیم اینهای رو که دوستان دیدن من هم دیدم ولی اون ستاره دریایی و خیار دریایی را کجا دیدی بهزاد جون
راستی من دلفین بینی بطری را دیدم البته فقط باله پشتی را ولی احتمالا خودش باشه

[JackLondon]

بابا پس چه بساط پرنده نگری اساسی بوده تو سفر قشم.....مثل اینکه ما این همه lifer داریم بین دوستان خودمون و از تواضعشون صداش رو در نمیارن

دست گلتون درد نکنه.....

[golbahar]

بابا پس چه بساط پرنده نگری اساسی بوده تو سفر قشم.....مثل اینکه ما این همه lifer داریم بین دوستان خودمون و از توضعشون صداش رو در نمیارن

دست گلتون درد نکنه.....

از این lifer طرف معلومه که خودشم این کارس , صداشو در نمیاره از تواضعش ! ! !

[JackLondon]

از این lifer طرف معلومه که خودشم این کارس , صداشو در نمیاره از تواضعش ! ! !

کی من؟!!!!...من شاگرد شاگرد شمام بهاره خانم....شما و بهزاد که استادین

[Behzad]

من نوكر همتونم، تاپك رو به بيراهه نبريد
در ادامه، از دوستانی كه از جانوران در قشم عكس گرفتم، خواهش ميكنم اين عكس ها رو يا برای من بفرستن يا اينجا قرار بدن تا بانك جامعی برای سفرهای آتی انشالا آماده بشه و اطلاعاتمون از اين بابت بالا بره. در اين پست عكس هایی كه در دسترس من بوده رو قرار دادم و اميدوارم لذت ببريد.

6 عكس اول، از شاهكارهای استاد نگار زنده دل

خيار دريايی Sea Cucumber - نابالغ، از راسته خارپوستان Echinoderms



ستاره دريايی شكننده Brittle Star، خيار دريايی در سمت چپ و حلزون های دريايی با صدف های مخروطی



لارو خرچنگ گرد يا پهن ( مگالوپا)



خرچنگ قرمز





گل خورك يا گل چراغ Mudkipper



زنبور خوار گلو خرمايی - عكس از استاد بهزاد فراهانچی



و اما جنگل های ماندابی يا مانگروی حرا Avicenia marina، در پهنه بندی جزيره قشم، بالاترين ميزان حساسيت و دارا بودن شرايط ويژه اكولوژيكی زيستگاه ها، جنگل های هميشه سبز حرا در رتبه اول قرار گرفتن. بستر جزاير اصولاً 5 نوعه:

1. بستر گلی

2. بستر ماسه ای

3. بستر صخره ای

4. بستر مرجانی

5. بستر جلبكی

بستر گِلی، در جزيره قشم، جنگل های حرا واقع در ضلع شمال-غربی جزيره قرار داره و به دليل وجود چند فاكتور اساسی، مهم ترين و حساس ترين اكوسيستم به حساب مياد:

عمق كم، ديد كم، بستر مناسب برای تخم گذاری و تراكم بالای جانوران آبزی بالأخص بی مُهرگان آبزی زمينه رو برای تغذيه ساير جانوران من جمله انواع حشرات، دوزيستان، خزندگان، پرندگان و حتی پستاندارانی مثل پُرپويز بی باله، دلفين بينی بُطری و گراز فرآهم ميكنه. در اينجا به خصوص تنوع نرم تنان فوق العاده چشمگيره.
بنابراين نتيجه ای كه اخيراً گرفته شد، پيوستن حرای قشم به عنوان 11 ذخيره گاه زيست كره ايران و پارك ملی دريايی بود. ظرفيت بالقوه اين زيستگاه ها كه در عرض های 0 تا 30 شمال و جنوب از استوا در كره زمين واقع شده، ميطلبه كه بهشون اهميت داد.
حالا، حدوداً 60 گونه گياه ماندابی در دنيا وجود داره، كه در ايران 2 گونه به چشم ميخوره:

1. درختان چندل، كه در محدوده سيريك واقع شده و نسبت به حرا غالبيت داره

2. خود درخت حرا






اگرت كوچك



كاكايی صورتی



پرستوی دريايی



فلامينگوی بزرگ + سليم خرچنگ خوار



اسكوييد بسيار كوچك Loligo Squid
نرم تن، از دسته سرپايان Cephalopods



ماهی دوتنفسه گل خورك يا گل چراغ



دلفين بينی بُطری، يكی ميپرسه تو از كجا فهميدی اينا بينی بُطرين؟ هی چرت و پرت خورد ما ميدی، فكر كردی نميفهميم!
الكی ميگه فلانه بهمانه.

در پاسخ ميگم: در حوزه جنگل های حرای قشم چيزی جز دلفين بينی بُطری، دلفين گوژپشت و پُرپويز ديده نميشه. به دليل اينكه 11 گونه ديگر دلفين در ايران، همگی اقيانوسی هستن و در حوزه وابسته به سواحل و نواحی كم عمق حركت نميكنن



و اما دومين اكوسيستم با حساسيت بالا و با وضع اسف بار، ساحل شيب دراز در ضلع جنوبی قشم؛ متأسفانه متأسفانه اوضاعی كه من ديدم بُهت زدم كرد. اونجا پر از سگ ولگرد و روباه كه خوراكشون تخم لاك پشته. ساحل شيب دراز به دليل بستر ماسه ای و كم شيب، مكان خوبی برای تخم گذاری لاك پشتان درياييه. در آبهای ايران، 5 گونه لاك پشت دريايی از 8 گونه موجود در كُل دنيا ديده شده كه 2 نوع سبز و منقار عقابی در سواحل جزاير و استان های جنوبی كشور تخم گذاری ميكنن و زمان اين عمل هم تقريباً فصل بهاره. اگر به هر دليلی سايت های تخم گذاری اين موجودات به خودش جمعيت انسانی، وجود جانوران شكارچی، نور مصنوعی، آلودگی و ... ببينه، ديگه برای تخم گذاری به اون نقطه نميان. حالا، بين هنگام و ساحل شيب دراز كه جنوب قشمه، تپه های مرجانی قشم وجود داره كه متأسفانه، شاهد بودم كه تخريب زيادی داشتن بر اثر عبور كشتی ها، لنگر انداختن و صيادی محلی. لاك پشت برای تغذيه به نواحی مرجان خيز نياز زيادی داره به خصوص 3 گونه سبز، سرخ يا سر پهن و منقار عقابی. بنابراين شب هنگام هم به مكان مناسب و نزديك به محل تغذيه برای تخم گذاری ميره كه در قشم ساحل شيب درازه و متأسفانه وضع اصلاً خوبی نداره



بقايای آهكی انواعی از نرم تنان شكم پا



هی به من ميگن اينا چيه؟
من واقعاً نميدونم چيه؛ ولی مطمئنم كه ناشی از بقايای يه جانور آبزيه و با جزر در محدوده بالا كشند به جای مونده