دوزيستان ايران

[Behzad]

گهر - اُشترانكوه و فون آن، قسمت دوم: دوزيستان

خوب يكی ديگه از گروه های مهره دار، دوزيستان كه 22 گونه از اونها در ايران شناسايی شده، خيلی كسی درموردشون تحقيق نكرده و من يه دكتر مهرگان ابراهيمی كه دوست خوبی هم هستن و الآن در استراليا مشغول به ادامه تحصيل هستن كه خيلی پيگير بحث دوزيستان ايرانه.
دوزيستان ايران هيچ يك سمی نيستن، گاز نمی گيرن، دندون هم ندارن و غالباً گوشت خوار مطلقن و دامنه غذاييشون هم به نسبت ماهيا خيلی گسترده تر. و بايد به صورت احتمالی گفت كه چيا در گهر - اشترانكوه از اين دسته جانوران ميبينيد. بايد با توجه به دوزيستان شناسايی شده در استان لرستان حدس زده شه. پس دقيق گفتن كار مشكلی.
در استان لرستان حدود 7 گونه دوزيست شامل 3 گونه وزغ، يك گونه سمندر و 3 گونه قورباغه پيدا ميشه و چون محيط درياچه ای و دوزيستان هم همواره به آب جهت رطوبت و جلوگيری از خشكی پوست نياز دارن من فكر می كنم همه اين 7 گونه را كه توضيحاتشو ميدم را ببينيد البته با دقيق شدن و چشم باز.
وزغ ها: 3 گونه وزغ ( فرق قورباغه و وزغ در ساختار پاها و نيز نحوه حركت كه اگر خواستين ميگم ) عبارتند از وزغ سبز، وزغ بی گوش لری و وزغ لرستان كه دو گونه بی گوش لری و لرستان بومی همين استان و در هيچ جای ديگه به صورت طبيعی پيدا نميشه.وزغ ها در ايران نسبت به قورباغه ها تعداد گونه بيشتری دارن و دليلش قدرت سازگاری و تطابق كه باز علت اين موضوع هم پوست وزغ هاست كه نسبت به ساير دوزيستان حتی سمندرها، پوست خشك تری دارن و آب كمتری از طريق پوست نسبت به سايرين از دست ميدن و لذا با هوای خشك بيابانی بيشتر سازگارن. وزغ سبز كه بيشترين پراكندگی را در كشورمون داره، عادی ترين وزغ كه 7-8 سانت طولش ميشه و دو زير گونه يا نژاد از اون در ايران هست يكی نژاد كرمانی و ديگری غربی، كه شما اگر ديديد، نژاد غربيشو می بينيد. وزغ بی گوش هم كه از وجه تسميش پيداست، پرده گوش در زير پوست پنهان شده و بنابراين بی گوش به نظر ميرسه كه اينم دو نژاد خالدار و لری داره كه شما لريشو می بينيد البته اين نژاد لری، پرده گوش ريز و قابل مشاهده داره.





قورباغه ها: 3 نوع قورباغه كه بيشتر در همون جنگل ها و اطراف درياچه می بينيد در لرستان وجود داره. قورباغه درختی واقعی، قورباغه درختی تركی يا عثمانی يا اروپايی به اضافه قورباغه معمولی. دو قورباغه درختی، هر دو متوسط طولی معادل 4-5 سانت دارن و كوچك ترين قورباغه های ايرانن كه در مناطق تالابی يا مرطوب استان های مازندران، گيلان، دو آذربايجان، لرستان، خوزستان و فارس پيدا ميشن. اگر در چادر صدای بلندی شنيديد كه خاصم هست بدونيد كه يكی از اين دو گونست كه در عين جثه كوچك، بلندترين صدا را بين همه ی قورباغه های ايران دارن و تازه الآن فصل صداهاست چون فصل جفت گيری و نرها برتريشون را با صداهای هرچه بلندتر به ماده ها ثابت كنن. باز عادی ترين قورباغه، كه از اسمشم مشخص قورباغه معمولی يا مردابیِ كه در همه جای ايران به جز سيستان از حوض خونه ها تا جوب و تالاب ها پيدا ميشن و هميشه در نزديك منبع آب به سر ميبرن و اگه روزگار بهشون حال بده تا حدود 18-19 سانت رشد ميكنن.





سمندرها: خوب هركی اين سمندر را ديد خيلی خوش شانس و اگر عكسشو برامون بذاره تو انجمن يه جايزه خوب داره بی شك. سمندر كوهستانی لرستان زيباترين گونه از اين موجودات در ايران؛ كلاً 7 گونه سمندر در ايران پيدا ميشه شامل سمندر غارزی گرگانی، سمندر ايرانی، سمندر كوهستانی لرستان، سمندر كوهستانی آذربايجان، سمندر كوهستانی كردستان، سمندر باله دار جنوبی و سمندر آتشين كه 3 گونه ايرانی، غارزی گرگانی و لرستان بومی ايران كه اخيراً هم هر سه حمايت شده اعلام شد و اگر مأمورين از كسی بگيرن حسابش با كرام الكاتبين. سمندر ها يا سلامندِرها بيشتر در مناطق معتدل نيمكره شمالی زمين پيدا ميشن . سمندر لرستان را من در خوزستان، لرستان ديدم و احتمالاً در فارس هم پيدا ميشه چون بيشتر آبهای گرم و مناطق شرجی را دوست داره.

[Behzad]

مقدمه ای بر دوزيستان ايران - p1

دوزیستان گروهی از مهره داران هستند که بیش از ۳۰۰ میلیون سال است در این کره خاکی زیست می نمایند و تا به امروز ۶۳۰۰ گونه از آنها توسط جانورشناسان توصیف شده اند. تحقیقات اخیر (Stuart et al. 2004) نشان داده که در حدود یک سوم (۳۴٪) این جانوران در معرض تهدید انقراض قرار گرفته اند. چنانکه اکنون ۱۶۸ گونه منقرض شده و ۲۴۶۹ گونه دیگر یا به عبارتی (۴۳٪) با کاهش جمعیت مواجه شده اند. بیشترین تنوع گونه ای این دسته از جانوران را می توان در مناطق حاره ای مشاهده نمود؛ در این میان کشور برزیل با ۸۱۱ گونه توصيف شده بیشترین گونه های این جانوران در جهان را به خود احتصاص داده است. جالب توجه است که ایالات متحده آمریکا با وسعتی تقریبا مشابه برزیل تنها ۲۹۲ گونه دوزیست دارد. اما چه عواملی موجب کاهش جمعیت دوزیستان می شوند؟

مهمترین عامل تخریب زیستگاه است که یکی از شایع ترین موارد در کاهش جمعیت بسیاری از گونه های جانور است. از دیگر عوامل مهم کاهش جمعیت دوزیستان شیوع نوعی بیماری قارچی موسوم به chytridiomycosis است که عامل آن یک پاتوژن قارچی به نام Batrachochytrium dendrobatidis این پاتوژن موجب نابودی صدها گونه در نقاط مختلف جهان شده که به عقیده برخی دانشمندان یکی از بدترین و یا به عبارتی وخیم ترین رکوردهای تاریخی نابودی تنوع ریستی در نوع خود به حساب می آید. سومین عامل مهم تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی است که نه تنها روی این رده جانوران بلکه تمامی گونه های جانوری و گیاهی را به چالشی سخت برای حفظ بقا خود کشیده است؛ گرمای بيش از حد و اشعه فرابنفش باعث سوختگی و خشك شدن پوست و تخم اين موجودات ميشود. ( نوشته دكتر مهرگان ابراهيمی )

قورباغه درختی اروپايی يا داروگ

دوزيستان، نخستين مهره دارانی بودند كه پا به خشكی ها گذاردند. اين جانوران حلقه اتصال تحول بين ماهيان و خزندگان را تشكيل می دهند كه اين تحول در اندام اين جانوران هم به خوبی نمايان ميشود، چون نوزاد ( لارو ) كاملاً آبزی است و مانند ماهی با آبشش تنفس ميكند. سپس با حدوث دگرديسی، بدن تغيير می يابد و جانور صاحب شش ميشود و راه تنفس از هوا و زندگی در خشكی گشوده می گردد. اما دوزيستان نمی توانند مدتی دور از آب به سر ببرند چون پوست آنها هم نسبت به آب، و هم نسبت به هوا نفوذپذير است و در هوای خشك، حيوان مايع بدن را خيلی زود از دست ميدهد و می ميرد. از اين بدتر،دوزيستان مكانيزمی برای نوشيدن آب با دهان ندارند و بنابراين آب مورد نياز را بايد از طريق پوست جذب نمايند. به علاوه، چون ريه ی دوزيستان كارآيی كافی جهت كسب اكسيژن ندارد، برای كمك به سيستم تنفسی، از طريق پوست نيز تنفس صورت ميگيرد كه در اين فرآيند بدن بايد دائماً مرطوب باشد. در عين حال پوستشان محتوی غددی است كه با ترشح نوعی ماده مخاطی خود را در مقابل نفوذ بيش از حد آب مصون و در مقابل خشكی هوا مرطوب نگه ميدارد. ( پروفسور اسكندر فيروز )

قورباغه پادراز جنگلی

[Behzad]

كلياتی پيرامون دوزيستان

دوزيستان خونسرد هستند و با تنزل دمای محيط زيست، فعاليت آن ها نيز كاهش می يابد و هنگامی كه دما از حد خاصی پايين تر برود فعليتشان متوقف ميشود. وزغ ها و قورباغه ها، با بروز چنين وضعی در گِل كف تالاب ها و بركه ها ( گاهی تا عمق نزديك به يك متر ) نقب ميزنند و بعضی انواع آنها در سوراخها و حفره های مختلف ميروند و خواب زمستانی را آغاز مينمايند. مقاومت سمندرها بيشتر است و با اينكه در مكان های كوهستانی زندگی ميكنند، ظاهراً فقط هنگام يخبندان ممتد به خواب زمستانی پناه ميبرند.
دوزيستان به رغم اينكه خاستگاه دريايی دارند، تحمل آب شور را نداشته و بنابراين تنها مهره دارانی هستند كه محيط دريايی را جهت زيست نگزيدند. با اين همه بعضی گونه ها، مانند وزغ سبز در ايران، قادرند در تالاب های كم شور زيست و تخم گذاری كنند.



دوزيستان مانند نياكان اوليه خود درنده خو هستند و به تناسب اندازه شان تقريباً هر طعمه ای را كه بتوانند ببلعند، شكار ميكنند. غذای آن ها از كرم، حشرات، حلزون و بی مهرگان ديگر است. ولی گونه های بزرگ تر، بيشتر اوقات انواع كوچك سوسمار، مار، پرنده و پستانداران ريز و دوزيستان ديگر را نيز ميخورند. بسياری از اين حيوانات، به ويژه وزغ ها، كه با اشتهای سيری ناپذير از حشرات گوناگون تغذيه ميكنند، ياران مفيدی برای كشاورزان هستند، تا جايی كه در امريكای جنوبی، وزغ غول پيكر نيشكر، محافظ مشهور مزارع نيشكر است.



سمندرها روز را معمولاً در مخفيگاه هايی مانند زير تنه درختان يا توده برگهای روی زمينهای جنگلی و حفره های مختلف، می گذرانند و فقط شب برای تغذيه ظاهر ميشوند. انواع وزغ ها و قورباغه ممكن است علاوه بر مخفيگاه های اخيرالذكر، زير خاك مرطوب و داخل آب های راكد حاوی رُستنيها ( گياه و چيزايی كه رويش ميابن ) نيز مخفی شوند. تمامی دوزيستان ايران در آب تخم گذاری ميكنند.
دوزيستان از نظر تنوع و فراوانی با ساير رده های حيوانات قابل مقايسه نيستند. شامل 3 راسته:

راسته بی پاها ( Apoda )، كه هيچ گونه ای از آن در ايران وجود ندارد:54:

راسته دُم داران يا سمندرها ( Caudata ) - به انگليسی سمندر ميشه Salamander

راسته بی دُمان يا وزغ ها و قورباغه ها ( Anura ) - به انگليسی وزغ ميشه Toad و قورباغه Frog.



رسم است كه پژوهش های مربوط به دوزيستان و خزندگان، در يك نوع نشريه به چاپ برسد و بنابراين بسياری از محققيقن اين بخش، يدی هم در مبحث خزندگان دارند. ( پروفسور اسكندر فيروز )

[aida_kh]

سلام. داشتم می چرخیدم تو نت که این سایت رو پیدا کردم. سایت یه عکاسه طبیعته و از تمام دوزیستان و حشرات عکس انداخته.
آقا بهزاد خوشحال میشم از این سایت انواعی رو که تو ایران یافت میشه معرفی کنین
اینم آدرسش
http://photo.net/photodb/member-phot...=all&unlimit=1

[Shahram]

فرق قورباغه و وزغ در ساختار پاها و نيز نحوه حركت كه اگر خواستين ميگم

ممنون می شم اگه کمی توضیح بدی ببخشید من تازه رسیدم اینجا رو بخونم.

[Behzad]

سلام. داشتم می چرخیدم تو نت که این سایت رو پیدا کردم. سایت یه عکاسه طبیعته و از تمام دوزیستان و حشرات عکس انداخته.
آقا بهزاد خوشحال میشم از این سایت انواعی رو که تو ایران یافت میشه معرفی کنین
اینم آدرسش
http://photo.net/photodb/member-phot...=all&unlimit=1

سلام آيدا خانم، ممنون كه بi ياد ما هم هستيد و اينكه اين عكس های زيبا رو هديه كرديد و از ديدنشون محروم نكردين. آقای ايگور سيوانوويكز، يكی از معروف ترين محققين عصر حاضر روسيه هستن و بعد از انگليسا و آلمان ها، ميشه گفت روسا در عرصه حيات وحش جهانی و جانوران سرزمين های مختلف، بيشترين تحقيق و تفحص رو داشتن چون اين كار براشون سرشار از منفعت بوده. اون موقعی كه ايرانی جماعت نميدونست حيات وحش يعنی چی، بلانفور و زارودنی ايران رو زير و رو كردن و نصف اطلاعات فعلی در حال حاضر ما در اين حوزه هنوز هم مديون تحقيقات اين دو نفره كه اصلاً هر دو هم روس بودن و چه كارها كه نكردن. اين دانشمندان و محققین، 100 تا 120 سال قبل و وقتی که وسیله نقلیه درست و حسابی نبوده، همه جای ایران از قشم تا جلگه خوزستان، سیستان، خراسان، اصفهان و تبریز و خیلی جاهای دیگه رفتن و نمونه جمع کردن و در حوزه درياها هم حدود 100 سال قبل آمار گيری دريايی توسط انگلیسا انجام شد و واقعاً دمشون گرم. بعدش ميرسيم به خواسته شما، من ميخواستم گونه های موجود در ايران رو عكساشون رو اينجا بذارم و توضيحاتی هم بدم كه متأسفانه تصاوير باز نشدن. ولی من فكر ميكنم حداقل 10 گونه و 17 تصوير جدا كردم. خيلی جالب ميبود اگر ميتونستم توضيحاتی با عكس بدم. قورباغه درختی، چند گونه مانتيس يا آخوندك، هرميت يا خرچنگ منزوی، جغد انبار و چند نوع جانور ديگه كه تو ذهنم نمونده از چيزايی بودن كه تصاويرشون موجود بود و در ايران ما هم ديده ميشن.

ممنون می شم اگه کمی توضیح بدی ببخشید من تازه رسیدم اینجا رو بخونم.

مخلصيم شهرام خان؛ وزغ از نظر تكاملی پیشرفته تر از قورباغست و وزغ ها با زندگی در محيط های خشك تر سازگاری و نهايتاً تكامل پيدا كردن؛ قورباغه ها در جفت پاهای عقبی خودشون پرده شنا دارند، در حاليكه وزغ ها فاقد چنين زوائدی هستن كه دليلش هم به عدم ارتباط زياد به محيط آبی برميگرده. مثلاً ما در دل پارك ملی كويری كه شما رفتيد، وزغ تورانی رو داريم كه در اون محيط گرم و خشك ولی نزديك به آبشخورها ديده ميشه. از نظر سيستماتيك و رده بندی هم هر كدوم در دسته متفاوتی جای ميگيرن. ولی كلاً هر دو موجود، يعنی وزغ و قورباغه، برای توليد مثل و تخم گذاری به آب نياز دارن چون پوسته تخم نازك و ژلاتينيه و برای جلوگيری از خشك نشدنش بايد در محيط آبی باشه كه البته ماهيان هم تخمشون همين ويژگی رو داره.

[vafa1352]

سلام من در استان لرستان زندگي ميكنم كارشناس منابع طبيعي هستم طي گشتهايي كه در طبيعت منطقه داشتم انواع مختلفي از دوزيستان ولاك پشتها مارها در منط (قه مشاهده كردم كه به صورت خلاصه خدمتتون عرض ميكنم يك نوع سمندر بسيار زيبا در نواحي سپيددشت و ايستگاه تنگ 5وتنگ7 وابشار شوي هست كه داراي رنگهاي مختلفي هست داراي 14 سانتيمتر طول ميباشد در قسمت پشت داراي نوارهاي قهوه اي سياه ونارنجي ميباشد كه زيبايي خاصي به ان داده است متاسفنه تعداد ان به دليل خشكسالي و تغيير اقليم و اينكه اين ناحيه بين دو استان لرستان وخوزستان واقع شده ومسولين به حفاظت ان بي توجه شده اند در حال كاهش ميباشد

[Behzad]

گراف تفاوت‌های ظاهری بين وزغ Toad و قورباغه Frog