مقابله با عقرب، رتیل و عنکبوت

[Mehdi]

عقرب های ایران به جز نواحی کویری عقرب های با سمیت متوسط هستند. به نحوی که کمتر اتفاق افتاده که نیش این جانور باعث مرگ شده باشه. اما به هر حال جانب احتیاط را باید حفظ کرد.
رتیل ها هم کلا جانوران پرخطری نیستند. بنده تا به حال نشنیدم که کسی را رتیل گزیده باشه. اما ظاهر ترسناک این جانوارن برای دوری از آنها کافیه.
عنکبوت های ایران هم که کلا جزء عنکبوت های بی خط هستن.

راه های مقابله:

1- لباس کامل همواره به تن داشته باشید. لباس بهترین مانع برای نیش این جانوان است.

2- موقع راه رفتن در جنگل و مناطق ناآشنا حتما کفش مناسب به پا داشته باشید. با دمپایی زیاد اطراف کمپ نچرخید.

3- زیپ چادرها همیشه بسته باشه. اگر گرم هم شد، زیپ پشه بندها را بسته نگه دارید. فراموش نکنید ظرف چند ثانیه ممکنه یک عقرب یا رتیل وارد چادر شما بشه.

4- "نور" این جانوران را جذب می کنه. سعی کنید کمتر از منابع نوری استفاده کنید. مخصوصا لامپهایی که ماورا بنفش تولید می کنن مثل لامپهای مهتابی.

5- کلاه برای رتیل خوب چیزیه. اگر همونطوری که می گن از بالا نیش بزنه کلاه بهترین وسیله برای دفاع است.

6- اگر چادر باز بوده و یا به دلیل احتمال وجود جانور در بستر شما وجود داره قبلش کاملا وارسی کنید. عقرب خیلی خوب قایم میشه.

7- کفش ها را قبل از پا کردن بتکونید. محل مناسبی برای استراحت عقرب هاست.

8- عقرب، رتیل و عنکبوت از "موی بز" اصلا خوششون نمیاد. این موضوع را به یاد داشته باشید. شاید روزی به درد بخوره. من تو ویلاهای شمال دیدم که به ستون زیر ویلاها بسته بودن.

9- هرگز سعی نکنید از این جانوران بگیرید. موقع کشتن هم دقت کنید.

[Shahraama]

چند روزه وقت پیدا کردم و دارم این بولتن بورد رو شخم میزنم... و رسیدم به اینجا
* این ماجرای دم پایی‌ که جدیداً مد شده دقیقا نکته خیلی‌ خوبی‌ بود... راحته ولی‌ خطرناک!
* گزش از بالا توسط رتیل یا شترزنک موردیه که تایید نشده. گزارش رسمی‌ هم در این زمینه موجود نیست و بیشتر شبیه به اسطوره‌های مردم محلی میمونه. همینطور هست ماجرای عدم علاقه این بند پایان به موی بز. گزارش‌های گزش بز توسط این بند پایان سند خوبی‌ میتونه باشه.
* بجز پهنه بندی که برادر مهدی فرمودند که عنکبوتیان، و خانواده عقرب در ایران از اون دسته نیستند که ظرف ۳۰ ثانیه بکشند، ولی‌ یک نکته رو خیلی‌ خیلی‌ اکید باید بدونیم. گزش توسط هر جانوری میتونه خطرناک باشه. گزارش‌های زیادی از مردن به دلیل گزش مگس (بله مگس معمولی‌!) و زنبور زرد معمولی‌ و عنکبوت‌های خانگی وجود داره... و دلیلش هم شوک آنافیلاکتیک حاصل از گزش هست به خاطر شرایط خاص بدن قربانی یا حساسیت. البته طبق آمار پزشکی‌ احتمال چنین رخدادی بسیار کمه ولی‌ به دلیل اهمیتش قابل صرف نظر کردن نیست.---اضافه کنم که منظور گزش صرفاً استفاده از عضوی به نام نیش نیست که در ته(!!) حشره یا بند پا وجود داره. گاز گرفتن توسط آرواره‌ها (مثلا در در آسیابک ها، سنجاقک ها، ملخ ها، عقرب ها، زنبور ها) و یا استفاده از خرطوم مکنده (مثل مگس ها) هم گاهی‌ گزش محسوب میشه.---

*در طبیعت بهتر هست از لمس، نزدیکی‌ و تماس کودکانه و از سر کنجکاوی با کلیه موجودات جنبنده و گیاهان ناشناس خود داری کنیم. یک درد کوچیک مزمن ولو اندازهٔ زخم یک تیغ میتونه حواس آدم رو به از لذت بردن از محیط طبیی، به درد کوچیک منحرف کنه و لذت آدم رو کم کنه. نمی‌‌ارزه نه؟
* در باب بند ۹ هم کشتن کار خوبی‌ نیست! وقتی‌ جایی‌ هستیم که در شعاع به فرض ۱۰۰ متریمون هزاران حشره مشابه حشره اسیر شده وجود دارند، حذف یکی‌ از هزاران، اثری در میزان خطر نداره! پیشنهاد می‌کنم اون رو به جمع دوستانش برگردونیم، در فاصله ایمن و توصیه‌های ایمنی رو رعایت کنیم! همون کاری که من با سوسک، پشه و مگس‌های توی خونه انجام میدم، از پنجره اخراجشون می‌کنم و پنجره رو می‌بندم!

[Mehdi]

* در باب بند ۹ هم کشتن کار خوبی‌ نیست! وقتی‌ جایی‌ هستیم که در شعاع به فرض ۱۰۰ متریمون هزاران حشره مشابه حشره اسیر شده وجود دارند، حذف یکی‌ از هزاران، اثری در میزان خطر نداره! پیشنهاد می‌کنم اون رو به جمع دوستانش برگردونیم، در فاصله ایمن و توصیه‌های ایمنی رو رعایت کنیم! همون کاری که من با سوسک، پشه و مگس‌های توی خونه انجام میدم، از پنجره اخراجشون می‌کنم و پنجره رو می‌بندم!

زیرخاکی در میاری آقا شهرام؟
بابا اینا مال دوران جوونی ما بوده. الان با وجود دوستانی مثل شما و آقا بهزاد مگه می تونیم دست رو جونور بلند کنیم

[Behzad]

زیرخاکی در میاری آقا شهرام؟
بابا اینا مال دوران جوونی ما بوده. الان با وجود دوستانی مثل شما و آقا بهزاد مگه می تونیم دست رو جونور بلند کنیم

اتفاقاً خيلی خوب نوشتيد برادر؛ من فكر كردم اينا بعد از صحبتای من تو تنوع زيستی نوشته شده ولی بعدش ديدم نه تاريخش 2009. خيلی خوبه. و اين آنافلاكسی كه شهرام خان گفت بد حالتيه كه داشم سر واكسن توأم سربازی باهاش مواجه شد.

[Negooli]

اقدامات بعد گزش چی ؟

[Shahraama]

آقا مهدی ما کوچیکیم و درس پس میدیم قربان. دود از کنده بلند میشه



۱- خونسرد باشین
۲- دعا کنین!
۳- دعا کنین!
۴- باز هم دعا کنین!
۵- در حین انجام بند ۱ تا ۴، از یک پزشک اینکاره، یا امدادگر کمک بخواهین. مکش، بستن تورنیکت، ایجاد جراحت، استفاده از حبه قند، حبه سیر، پیاز، ادرار، آب دهان، الکل و این پیشنهادات رو به کلّ فراموش کنین لطفا چون همه این‌ها امروز رّد شدن. هر کاری توسط فرد نا‌ آشنا میتونه خطر رو بیشتر کنه، یا یک گزش خیلی‌ ساده رو تبدیل کنه به یک عفونت جدی، و یک رد یادگاری تا آخر عمر رو پوست. من دوره امداد رو چندین سال قبل گذروندم و همون موقع هم این کار‌ها مردود محسوب میشد. چیزی که اون موقع تدریس میشد حفظ آرامش، حمل مصدوم به محل ایمن (جلوگیری از گزش مجدد)، قرار دادن محل گزش پایینتر از سطح بدن، و حمل به سمت یگان پزشکی‌ بود. در صورت گزیدگی شاهد، یعنی‌ اگر کمتر از ۳۰ ثانیه از گزش گذشته و امدادگر میرسه به بالین مصدوم، مکش صرفاً با وسیله واسط (مثل یک لوله) پیشنهاد میشد. (مکش با دهان باعث می‌شه سم خروجی از غشای ضریف داخل دهان جذب بشه و سلامت امدادگر رو که اولویت داره بر مصودم با خطر مواجه کنه) تحریک محل با فشار یا برش هم به جذب بیشتر سم منجر میشه.
داشتن نمونه موجود گزنده کمک بسیار بزرگی‌ خواهد بود برای تشخیص سرم مورد نیاز و تزریق اون به مصدوم. پیشنهاد میشد که گزنده مخصوصاً اگر مار بود رو کشته و همراه بیمار به مرکز پزشکی‌ گسیل کنین. (البته که من فکر می‌کنم عکس حیوان هم بتونه این کمک رو انجام بده و خطرش هم از کشتن حیوان کمتره )

اقدامات به روزتر رو لطفا امدادگران به روزتر کمک کنن چون من دیگه نظام قدیمم!

[Mehdi]

اقدامات بعد گزش چی ؟

آقا شهرام خیلی چیزا رو گفت و بنده هم حرف ایشونو تمام و کمال تایید می کنم. البته به شرط و شروطی.
شرطش اینه: فاصله زمانی رسیدن به مرکز درمانی یا یک پزشک قابل اعتماد کوتاه باشه. اصولا در این شرایط هر اقدام امدادی مردوده چون وظیفه امدادگر زنده رسوندن مصدوم به مراکز درمانیه نه بازگرداندن سلامت به مصدوم.

بنده تا جایی که اطلاع دارم هیچ کجای ایران مار و عقرب هایی نداره که مصدوم را ظرف مدت کوتاه مثلا 2-3 ساعت بکشه. پس اگر زمان رسیدن مصدوم شما به مرکز درمانی در همین حدوده بهترین کار بستن بالاتر محل گزش، پایین تر نگه داشتن اون و سرد کردن محل گزشه.
همونطور که برادر شهرام گفت، علم روز دنیا الان اینو میگه و ما هم به علم اعتماد می کنیم.

و اما بعد
گاهی وقت ها شرایطی پیش میاد که به طور قطع، ما ظرف مدت 2-3 ساعت و حتی یک روز به مراکز درمانی نمی رسیم. مثلا برنامه های طبیعت گردی. خوب حالا تکلیف؟
ببینید، سم و زهر تاثیرات مختلفی تو بدن ایجاد می کنن. بعضی رو سیستم خونرسانی عمل می کنن، بعضی عصبی و... اما در همه گزش ها یه سری آسیب ها مشترکه و اون آسیب هاییه که به اندام های تصفیه کننده خون مثل کلیه ها وارد میشه. حالا ما به عنوان یک امدادگر باید تصمیم بگیریم که اجازه بدیم به کلیه مصدوم آسیب برسه و یه باعث عفونت محل گزش بشیم.

متاسفانه بزاق انسان یکی از آلوده ترین منابع در دنیاس. انواع باکتری های خطرناک در بزاق وجود داره. پس اگر بزاق شما با محل گزش تماس پیدا کنه تا حد زیادی می تونید مطمئن باشید که اون محل ظرف مدت کوتاهی عفونت می کنه و حتی ممکنه همین عفونت قبل از سم باعث مرگ بشه.

احتمال تاثیر سم هم بر بدن امدادگر محتلمه. با همه این تعاریف پس به این نتیجه میرسیم که استفاده از ساکشن دهانی برای مصدوم راه حل خوبی نیست.

خوب راه حل؟
من سال قبل تقریبا همین وقتا بود که در به در دنبال پیدا کردن جواب این سوال بودم. بازار لوازم پزشکی خیابون ولی عصر را مغازه به مغازه گشتم تا دست آخر یه ساکشن مناسب پیدا کردم. یه ساکشن دستی، پرقدرت و خیلی کوچیک. اتفاقا یک بار هم در سفر گهر مجبور شدم رو خودم امتحان کنم که خیلی خوب جواب داد.

پس راه حل در شرایطی که می دونید به مرکز درمانی نمیرسید:
(بیشترین بازدهی این راه حل در دقایق اولیه گزشه)

1- محل گزش را تمیز کنید (محلول های ضد عفونی، الکل یا آب ولرم)
2- با چاقوی جراحی و یا یک چاقوی تیز استرلیزه شده چند شکاف روی محل گزش ایجاد کنید.
نکته: عمق و طول شکاف ها استاندارد مشخصی نداره. شما باید چشمی کار کنید. باید عمق گزش را تشخیص بدید و کمی بیش از اون شکاف بدید. مثلا برا عقرب معمولا کمتر از 2-3 میلیمتره و بهتره تا 4-5 میلیمتر شکاف بدید)
3- با استفاده از دستگاه ساکشن شروع به خارج کردن خون کنید.
نکته: در مورد میزان خون گرفتن هم استانداردی وجود نداره و شما باید بر اساس اندازه جانور گزنده تصمیم بگیرید. نگران نباشید اگر لازم بود بدون مشکل تا نیم لیتر هم می تونید بگیرید
4- بعد از اتمام کار ساکشن محل گزش را دوباره تمیز کنید و با باند و گاز استریل ببندید.
5- مصدوم را در اولین فرصت به پزشک نشون بدید

سوال: اگر دستگاه ساکشن نداشتیم چیکار کنیم؟
همیشه دور و بر ما چیزایی هست که به عنوان ابزار میشه ازش استفاده کرد. یکی از بهترین چیزایی که به جای ساکشن میشه ازش استفاده کرد بطری های آب معدنیه. روش استفاده از بطری را علاقه مند بودید براتون میگم.


نکته مهم:
یادم رفت. اینو قبل از همه باید میگفتم.
علم امروز را کشورهای غربی و توسعه یافته تولید و مدون می کنن. الان امدادرسانی تو کشورهای پیشرفته بسیار پیشرفت کرده و شما هر جایی باشید ظرف مدت کوتاهی بالای سر شما هستن. شاید (تاکید می کنم شاید) یکی از دلایلی که علم امداد امروزه بر نشکافتن محل گزش تاکید می کنه حضور موفق نیروهای امدادی بوده. در واقع تولید کنندگان علم با نهی از شکافتن و ساکشن می خواستن جلوی دردسرهای بعدی را بگیرن.
اما ما در کشور ایران زندگی می کنیم که امداد، مخصوصا امداد هوایی توش جای زیادی نداره. چاره ای نداریم جز اینکه بخش هایی از علم جدید را قبول نکنیم و متناسب با شرایط خودمون تصمیم بگیریم.

[Behzad]

اصولاً من به اين نتيجه رسيدم:
هر كسی ميخواد تو محيط های مستعد جانوران سمی پا بذاره، بايد آموزش تخصصی برای رويارويی با اين نوع مصدوميت ها رو هم گرفته باشه و كار مشكلی هم هست؛ در اين صورته كه يه فرد آموزش ديده نميترسه. مثلاً برا عقرب و مار يا محل نيش خورده كه بالای زانوست يا زير زانو، دستمونه يا كمر و ...، متفاوته. كلاً هر عضوی كه نيش زده بشه نبايد اصلاً تكونش داد تا سم پخش نشه و باز اگر بترسيم، فشار خونمون بالا ميره و سم بخش ميشه؛ كسی كه بدونه و آموزس ديده، هم كيت گزيدگی همراهش هست و هم مسلط كه چيكار بكنه و نترسه؛ در اكثر گزديدگی هايی كه در مناطق خشك و بيابانی يا نيمه بيابانی و گرمسيری اتفاق ميفته، وقت كمه؛ شايد در حد 15-20 دقيقه. چون بعد از اين فرد حالش ميرزه به هم و اگر كسی اون دور و اطراف نباشه ممكن از بين بره. در تنوع زيستی بحث مارها شروع شده و اونجا نكاتی رو ميگم كه بفهميد چه ماری سمی و خطرناكه و چه ماری بی خطر. مثلاً ميشه يه مار نيمه سمی يا غير سمی، آدم رو گاز بگيره و اين داحالی كه اصلاً هيچ سمی وارد بدنت نشده و تو الكی ترسيدی. يا نكاتی راجع به عقرب ها هرچند خُرد در صفحات اول تنع زيستی و جاندارانی كه در طبيعت ميبينيم، نوشته شده. باز برادر مهدی يكی از افراديه كه دقيقاً به شيوه ها تسلط داره و آموزش ديده.

[Mehdi]

مثلاً ميشه يه مار نيمه سمی يا غير سمی، آدم رو گاز بگيره و اين داحالی كه اصلاً هيچ سمی وارد بدنت نشده و تو الكی ترسيدی.

اولین دوره ای که رفته بودم استاد خیلی خوبی داشتم. تو بحث گزش ها آمار خیلی جالبی ارائه کرد از کشته شده ها توسط مارهای غیر سمی
تلقین بد چیزیه
یادم میاد یه وقتی خاطرات یه دندانپزشک را می خوندم که ادعا کرده بود چند بار صرفا با تزریق آب مقطر دندان را بی حس کرده و کشیده

[Shahraama]

من دوست دارم یک نکته رو اضافه کنم. اینکه بلندترین طول دندان نیش مار گزارش شده تا امروز صرفاً ۶ میلیمتر بوده. به این اضافه کنین که بزرگترین مار کبرای گزارش شده در ایران ۱۵۰ سانتیمتر بوده. و همه میدونیم که پیشگیری بهتر از درمانه. نیش هیچ ماری حتا اگر از شلوار سفر، شلوار سربازی، پوتین، گتر و پوشاک مشابه عبور کنه، نمی‌تونه به بدن آسیبی برسونه. بسیار بسیار بعید هست ماری بالاتر از ارتفاع ۵۰ سانتی رو بگزه مگر در شرایط ژانگولر. نمونه‌ای از مار‌ها وجود داره که میتونه سمش رو همراه بزاق تا ۵-۴ متری پرتاب کنه و معمولا به چشم هدف نشونه گیری میکنه. چنین ماری هم در ایران وجود نداره. مضافاً اینکه سم مار، بجز صید شکار، به هضم اون هم کمک میکنه. در واقع مار قبل از خوردن طعمه شروع میکنه به هضم کردن اون!!! بسیاری از مار‌ها بعد از یک بار گزش و تخلیه کیسه سم، مجبور هستند برای تولید مجدد سم مورد نیاز، تا ۲۴ ساعت بخوابند و استراحت کنند... و مشخصا حاضر نخواهند بود این ماده مهم رو بی‌ دلیل حروم کنند. اگر مار دیدین، نترسین. خودش فرار میکنه. اگر دیدین به سمت شما میاد و شما نمیتونین فرار کنین (هر یک میلیون سال یک بار چنین اتفاقی‌ رخ میده!) یک مشت خاک به سمتش بپاشین. همین!